Brede brugklas: veel voordelen. Zeker nu!

Het Liemers College in Didam is dit schooljaar gestart met een brede brugperiode. Mavo-, havo- en vwo-leerlingen zitten twee jaar bij elkaar in de klas en kiezen zelf op welke niveaus zij hun vakken volgen. Dit aangevuld met intensieve coaching. Een ijzersterke combinatie.

“Rust ervaren doordat je het kiezen van een definitief onderwijsniveau kunt uitstellen. Dat is een van de belangrijkste voordelen van een brede brugperiode”, vertelt Susanne Pondman, teamleider onderbouw en kartrekker van de brede brugklas in Didam. “Je kunt bij ons op school even wennen aan je nieuwe omgeving. En lekker de tijd nemen om uit te vinden wie je bent en wat je kunt. Er is geen druk om meteen op de top van je kunnen te moeten presteren.”

Respect voor elkaars talent

“Een veel gehoorde reactie van onze leerlingen is dat ze niet bang zijn om domme vragen te stellen”, vervolgt Susanne. “Omdat het onderwijs compleet is ingericht op gedifferentieerde lessen, respecteren leerlingen hun onderlinge verschillen en talenten. De drempel om vragen te stellen is daardoor lager. Bovendien werkt het kiezen van je eigen niveau enorm motiverend. Je ziet dat leerlingen zich optrekken aan klasgenoten die een vak op een hoger niveau volgen. Omgekeerd: ervaar je als leerling dat een vak op vwo-niveau net iets te hoog gegrepen is, dan bespreek je dat gewoon met je coach. Hoe fijn is het dan dat je uitsluitend dat vak op havo-niveau kan volgen!”

Coaches in plaats van vakdocenten

“We combineren ons brede brugklasconcept met intensieve coaching”, vertelt Susanne enthousiast. “Elke klas bestaat uit twee coachgroepen met ieder een eigen coach. Per week zijn er drie coachuren: een gesprek met de coachgroep waarin je bent ingedeeld, een persoonlijk gesprek met je coach en een uur waarin je samen met je coachgroep werkt aan studievaardigheden.” Dat laatste is belangrijk volgens Susanne: “Omdat je met een heterogene groep leerlingen werkt, ga je vaker zelfstandig aan de slag wanneer jouw coach een ander groepje uitleg geeft.”

Meer dan presteren

“De combinatie van de vrijheid hebben om je te ontwikkelen in wie je bent en het – in overleg met je coach – kunnen kiezen van vakken op verschillende niveaus, werkt ontzettend goed”, aldus Susanne. “Er is veel focus op ‘Wie ben ik?’, ‘Wie ben ik in een groep?’, ‘Wat heb ik te brengen?’ en op ‘Wat kan ik nog leren?’ Ons onderwijs gaat verder dan het leveren van cognitieve prestaties. Het sociaal-emotionele aspect krijgt veel aandacht. Dat vinden veruit de meeste van onze leerlingen erg prettig.”

Kansengelijkheid

“Veel leerlingen vinden het ook fijn dat ze, ondanks dat ze een ander schooladvies hebben, toch in de klas komen bij hun vriendjes en vriendinnetjes van de basisschool of van de voetbalclub. Dat voelt heel veilig en vertrouwd. De overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs verloopt daardoor soepeler. Vanuit kansengelijkheid juichen wij dit als school ook erg toe: binnen onze coachgroepen ontstaan langdurige, gemixte vriendschappen. Mooi om te zien!”

‘Peer-effect’

Aan de start van de brede brugklas in Didam ging uitgebreid literatuuronderzoek vooraf. “Ik heb allerlei onderzoeken over brede brugperiodes en onderwijsdifferentiatie verzameld en bestudeerd. Wereldwijd is er namelijk al vrij veel over bekend. In Nederland lopen we wat achter op dit vlak”, vertelt Susanne, die een achtergrond heeft als onderzoeker. “Zo blijkt er, en dat heb ik zelf ook aantoonbaar in mijn werk ervaren,  een peer-effect te ontstaan bij gedifferentieerd leren: de resultaten van havo-leerlingen in een combinatieklas ‘havo/vwo’, liggen 15% hoger dan die van leerlingen in een homogene havo-klas. Hoe dit kan? Je werkt samen en je vangt ongemerkt wat op van de vwo-instructie. Dat werkt heel voedend.”

Belemmerende en bevorderende factoren

“Naast een cijfermatig rapport, gebruiken we in de brede brugklas een voortgangsmonitor. Daarin komen verschillende factoren naar voren die bevorderend of belemmerend zijn voor het doorstromen naar een hoger niveau. Dit gaat over vaardigheden als luisteren, uitleggen, et cetera. Volgt een leerling bijvoorbeeld evenveel mavo- als havo-vakken en scoort hij hoog op doorzettingsvermogen, dan is dit een bevorderende factor om meer vakken op havo-niveau te kiezen.”

Leernetwerk Brede Heterogene Brugklassen

De school is aangesloten bij het Leernetwerk Brede Heterogene Brugklassen, een denktank van coaches, teamleiders en vakdocenten. “Via dit netwerk ben ik in contact gekomen met een Amsterdamse school die samenwerkt met het Kohnstamm Instituut. Zij doen onderzoek naar belemmerende en bevorderende vaardigheden. Ik hoop dat we hierbij kunnen aansluiten, want ik vind het erg belangrijk dat we de positieve effecten die wij ervaren kunnen hardmaken met behulp van onderzoek: dat leerlingen hun instroomniveau in een brede brugklas makkelijker behalen of zelfs uitkomen op een hoger niveau.”

Andere manier van lesgeven

“Omdat onze school zich in een krimpregio bevindt, hadden we al wel wat ervaring met combinatieklassen, waarin je ook werkt met gedifferentieerde instructies. We merken dat de omslag naar een compleet nieuw onderwijsconcept hier een extra impuls aan geeft. Je moet nu echt in de basis nadenken: wat moet een mavo-, havo- of vwo-leerling weten over dit onderwerp? Het vraagt echt een andere manier van denken van docenten. De combinatie van breed onderwijs en coaching geeft daarnaast een andere dynamiek in de klas: veel van onze coaches vinden dit erg prettig.”

Kleinschaligheid

In de regio biedt alleen de locatie Didam van het Liemers College een brede brugperiode aan. Op dit moment telt deze vier groepen van 25 leerlingen. “We kiezen bewust voor relatief kleine klassen om leerlingen veel persoonlijke aandacht te kunnen geven. Sowieso zijn we een heel kleinschalige school met nu in totaal 380 leerlingen. Voor leerlingen die wat meer tijd nodig hebben om te wennen, is dit een fijne overgang naar het voortgezet onderwijs.”

Nu extra waardevol

“In deze uitdagende en onzekere coronatijd is de rust van een uitgestelde keuze extra waardevol”, vindt Susanne. “De laatste jaren zien we al beduidend meer gemengde schooladviezen. Nu leerlingen in groep 7 en 8 door het coronavirus een deel van hun lessen hebben gemist, kan ik me voorstellen dat het voor basisschoolleerkrachten dit jaar nóg ingewikkelder is om heel specifieke schooladviezen te geven. Breder instappen geeft je de lucht om op je eigen tempo uit te vinden waar je staat en wat je wilt. Ons onderwijsconcept sluit hier perfect op aan.”

Meer lezen? Kijk dan even verder op de pagina over locatie Didam.